Béo phì – Thủ phạm gây nhiều bệnh

Béo phì làm tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường do tích tụ chất béo ảnh hưởng hoạt động các bộ phận cơ thể, kể cả với người trẻ.

Ngày 25/1, TS.BS Đỗ Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thông tin trên, thêm rằng một người được xem là béo phì khi chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 30 trở lên. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2022 toàn cầu có hơn một tỷ người béo phì, trong đó 650 triệu người trưởng thành, 340 triệu thanh thiếu niên.

Béo phì là nguyên nhân gây nhiều bệnh tật. Ở người béo phì, lượng mỡ bọc kín tim khiến tim khó co bóp hoặc mỡ tích tụ quá nhiều làm tăng dung lượng máu tuần hoàn, tăng gánh nặng cho tim.

Người béo phì thường bị huyết áp cao, lượng đường và cholesterol bất thường – những yếu tố làm tăng nguy cơ xơ cứng mạch máu não, đột quỵ. Tại Mỹ năm 2010, kết quả 25 nghiên cứu với 2,3 triệu người tham gia, cho thấy người béo phì có nguy cơ đột quỵ cao đến 64%.

Mỡ dư quá nhiều trong cơ thể còn khiến hormone insulin hoạt động không hiệu quả. Lúc này, tuyến tụy sản sinh nhiều insulin hơn. Nếu tình trạng kéo dài khiến sản sinh insulin của tuyến tụy giảm dẫn đến bệnh tiểu đường type 2.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), cứ ba người béo phì có một trường hợp viêm xương khớp. Tăng 5 kg cân nặng, nguy cơ mắc bệnh viêm khớp gối tăng lên 36%.

Béo phì cũng tác động xấu đến hoạt động của hormone sinh dục, theo bác sĩ Hùng. Hàm lượng chất béo lớn trong cơ thể phụ nữ có thể suy giảm chức năng của buồng trứng, rối loạn kinh nguyệt, khó thụ thai, tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa.

Thai phụ bị béo phì nguy cơ cao sẩy thai, tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, biến chứng khi chuyển dạ và sinh nở. Nam giới thừa cân dễ rối loạn cương dương, vô sinh hơn do lượng testosterone giảm.

Ghi nhận tại Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, nhiều trường hợp trẻ tuổi nhưng mắc nhiều bệnh do hậu quả béo phì.

Đơn cử, chị Lê, 24 tuổi, nặng 130 kg, chỉ số khối cơ thể (BMI) 46,1, thuộc nhóm siêu béo phì. Nguyên nhân do ăn uống và sinh hoạt không điều độ. Các xét nghiệm kiểm tra sức khỏe tổng thể cho thấy ngoài béo phì, chị còn cao huyết áp, tiền tiểu đường.

Chị Lê được bác sĩ phẫu thuật nội soi thu hẹp dạ dày hình ống. Sau hai tuần phẫu thuật, chị ăn uống, luyện tập theo hướng dẫn đã giảm 12 kg.

Tương tự, chị Hiền, 26 tuổi, nặng 161 kg, BMI 56,48 (siêu béo phì). Chị mắc nhiều bệnh như gan nhiễm mỡ độ ba, huyết áp cao, rối loạn chuyển hóa lipoprotein, tăng lipid máu, viêm dạ dày và tá tràng.

Chị Hiền giảm cân bằng nhiều cách nhưng không kết quả, quyết định phẫu thuật thu gọn dạ dày hình ống. Trước phẫu thuật, chị được điều trị ổn định tình trạng viêm dạ dày do vi khuẩn HP (Helicobacter pylori).

Theo bác sĩ Hùng, phẫu thuật thu gọn dạ dày là phương pháp giảm cân sau cùng khi người bệnh đã áp dụng các phương pháp tập luyện, ăn kiêng, điều trị nội khoa thất bại. Có nhiều kỹ thuật mổ nhưng đây là phương pháp được thực hiện nhiều nhất trên thế giới.

Phẫu thuật thu nhỏ dạ dày được chỉ định cho người có chỉ số BMI từ 40 trở lên hoặc 35-39,9 và có kèm theo ít nhất một bệnh khác như cao huyết áp, tiểu đường, ngưng thở khi ngủ, cholesterol cao, xương khớp… Bác sĩ một số nước châu Á chọn BMI là 37 hoặc 32 kèm bệnh lý chuyển hóa để chỉ định phẫu thuật.

Điều trị béo phì, giảm cân thành công còn đồng thời cải thiện các chỉ số sức khỏe đi kèm như huyết áp, đường huyết, cholesterol… Bệnh nhân sau khi điều trị béo phì tiếp tục ăn uống, luyện tập theo hướng dẫn của bác sĩ, khám sức khỏe định kỳ để theo dõi, đánh giá các chỉ số sức khỏe khác.

Bác sĩ Hùng khuyến cáo phẫu thuật thu gọn dạ dày là phương pháp an toàn và tỷ lệ thành công cao, tuy nhiên người bệnh cần chọn đơn vị điều trị uy tín.