Phẫu thuật Hybrid điều trị phình tách động mạch chủ

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội ứng dụng phẫu thuật Hybrid điều trị thành công bệnh nhân phình tách động mạch chủ nghiêm trọng.

BS.CKI Nguyễn Đức Hưng, Phó khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết, ông Nguyễn Văn Thành (52 tuổi, Hà Nội) tới khám trong tình trạng đau nhói vùng ngực sau xương ức. Qua khai thác bệnh sử được biết, người bệnh có biểu hiện đau ngực khoảng vài tháng nay, tiền sử hút thuốc lá nhiều năm, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp.

Nhận thấy các yếu tố nguy cơ cao, các bác sĩ ngay lập tức chỉ định người bệnh siêu âm tim, chụp MSCT và một số xét nghiệm cận lâm sàng. Kết quả phát hiện người bệnh bị phình tách thành động mạch chủ ngực – bụng, ngay sau chỗ chia động mạch dưới đòn trái tạo thành hai lòng giả và thật (kích thước lòng thật 19 mm nhỏ hơn lòng giả có kích thước 23 mm).

Đây là một tổn thương rất phức tạp, gần vị trí xuất phát các mạch máu đi nuôi não và toàn bộ cơ thể, đồng thời có ổ loét ăn xuyên qua thành động mạch chủ, nguy cơ dọa vỡ cao. Nếu không can thiệp điều trị, ông Thành có nguy cơ vỡ túi phồng loét mất máu, liệt 2 chi, thiếu máu tạng… thậm chí tử vong.

TTND.PGS.TS.BS Nguyễn Hữu Ước, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim – Mạch máu – Lồng ngực đánh giá, với những bệnh nhân có bệnh lý phức tạp như trường hợp của ông Thành việc cân nhắc lựa chọn thủ thuật cần hết sức thận trọng. Chúng tôi hội chẩn chặt chẽ giữa các chuyên khoa và phân tích, đánh giá 3 hướng điều trị cho bệnh nhân.

Đầu tiên là can thiệp nội động mạch chủ với các nhánh phụ nuôi não, với phương pháp này người bệnh không phải trải qua phẫu thuật với diễn biến hậu phẫu phức tạp; nhưng kỹ thuật này tiêu tốn chi phí kèm nhiều nguy cơ biến chứng. Thứ hai là phẫu thuật đơn thuần, người bệnh sẽ được thay thế đoạn động mạch chủ bệnh bằng đoạn mạch nhân tạo.

Đây là 1 cuộc đại phẫu với đường mổ dọc xương ức, người bệnh cần nằm hậu phẫu lâu, nhiều biến chứng, chi phí mổ và hậu phẫu cao. Phương pháp cuối cùng là Hybrid, kết hợp phẫu thuật và can thiệp nội mạch. Đây là giải pháp tối ưu nhất cho người bệnh, ông Thành không cần trải qua đại phẫu, thời gian hậu phẫu ngắn, giảm nguy cơ biến chứng, tổng chi phí điều trị có thể thấp hơn và tỉ lệ thành công cao hơn.

Tuy nhiên, trước đó người bệnh cần được điều trị nội khoa tích cực bằng cách kiểm soát huyết áp, nhịp tim, rối loạn lipid máu để hạn chế tối đa biến chứng trong quá trình phẫu thuật.

Theo phác đồ phẫu thuật Hybrid, ông Thành được tiến hành phẫu thuật nối động mạch cảnh chung phải, động mạch cảnh chung trái và động mạch cảnh dưới đòn trái bằng các đường mổ nhỏ ở vùng cổ. Về mặt giải phẫu, đây là các phẫu thuật tương đối khó nếu không có kíp mổ rất chuyên khoa do nền mạch xơ vữa, tương đối mủn, nguy cơ bong gây tai biến mạch não, và động mạch dưới đòn nằm rất sâu dưới xương đòn.

Sau hơn 2 tiếng phẫu thuật, với lợi thế quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, các bác sĩ Phẫu thuật tim, mạch máu, lồng ngực, đã thực hiện thành công các kỹ thuật chuyển dòng máu lưu thông lên não. Ngay sau đó, các bác sĩ Can thiệp tim mạch tiến hành đặt stent graft. Đây là phương thức can thiệp nội mạch qua đường ống thông.

Bác sĩ mở một lỗ nhỏ luồn ống thông và đoạn stent graft qua động mạch đùi tới vị trí tổn thương. Từ đó điều chỉnh dòng chảy của mạch máu, giữ không cho vùng tổn thương bị vỡ. Do áp lực của dòng máu dễ khiến cho stent bị di lệch nên quá trình này đòi hỏi kỹ thuật viên can thiệp cần có trình độ chuyên môn tốt, tay nghề vững chắc.

Toàn bộ quá trình phẫu thuật Hybrid thành công chỉ diễn ra trong khoảng 3,5 tiếng. Một tuần sau phẫu thuật Hybrid, người bệnh xuất viện trong tình trạng ổn định, không đau ngực, huyết áp và nhịp tim được kiểm soát. Vị trí đặt stent graft đúng, tưới máu tạng tốt và không có bất kỳ biến chứng nào.

Theo bác sĩ Nguyễn Đức Hưng, việc ứng dụng phương pháp Hybrid đã phát huy được toàn bộ các ưu điểm của phẫu thuật và can thiệp nội mạch. Cho phép bác sĩ tiếp cận và xử lý những tổn thương khó một cách nhanh chóng, hiệu quả, toàn diện đồng thời khắc phục được nhược điểm của các phương pháp khác. Đây cũng là kỹ thuật điều trị cao, có tỉ lệ biến chứng thấp hơn so với phẫu thuật, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, tránh hoàn toàn các biến chứng do mổ mở ngực, mở xương ức hay gây mê…

PGS Nguyễn Hữu Ước nhận định, với những ưu điểm nổi trội, kỹ thuật Hybrid đang và sẽ là xu thế mới, được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực điều trị tim mạch những năm tới. Kỹ thuật này giảm tối đa biến chứng và những tác động có hại lên bệnh nhân.

Tuy nhiên, không phải đơn vị nào cũng có thể thực hiện phẫu thuật Hybrid. Để thực hiện được phương pháp này đòi hỏi cơ sở y tế cần đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về phòng mổ Hybrid và trình độ chuyên môn. Hệ thống phòng mổ Hybrid cần đảm bảo vô khuẩn với đầy đủ trang thiết bị tối tân. Thông thường, các cơ sở y tế với điều kiện về cơ sở vật chất và con người còn hạn chế, quá trình điều trị Hybrid sẽ được chia thành 2 lần. Lần đầu là phẫu thuật chuyển dòng mạch máu, một đến hai ngày sau phẫu thuật, người bệnh mới được tiến hành can thiệp.

BVĐK Tâm Anh với lợi thế phòng mổ Hybrid vô khuẩn, tích hợp phòng mổ và các phương tiện chẩn đoán hình ảnh tiên tiến. Người bệnh sẽ được chẩn đoán và phẫu thuật ngay trong phòng mổ, không cần di chuyển tới các khu vực khác. Việc này giúp đảm bảo quá trình phẫu thuật tốt nhất, tiết kiệm thời gian, ngăn ngừa nhiễm khuẩn và tăng cường an toàn, hiệu quả, giúp người bệnh phục hồi nhanh. Một số bệnh lý tim mạch có thể áp dụng kỹ thuật Hybrid như bệnh động mạch chủ ngực, bệnh lý động mạch chi dưới, can thiệp bệnh tim cấu trúc.

Điều quan trọng không thể thiếu là đội ngũ kỹ thuật viên can thiệp và ngoại tim mạch giỏi, có tay nghề, kinh nghiệm có thể vận hành và ứng dụng kỹ thuật một cách chính xác, an toàn đem đến hiệu quả toàn diện cho người bệnh. Với những lợi thế này, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tự hào là một trong những đơn vị ứng dụng phương pháp phẫu thuật Hybrid hiệu quả, triệt để, sẵn sàng tiếp nhận điều trị các ca bệnh tim mạch khó, phức tạp.

Huyết áp cao, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây phình tách động mạch và nhiều bệnh lý tim mạch nguy hiểm. Để phòng tránh, người bệnh không nên hút thuốc lá, kiểm soát tốt vấn đề huyết áp và rối loạn lipid máu. Xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, luyện tập thể dục thể thao cũng là các yếu tố giúp bảo vệ hệ tim mạch khỏe mạnh. Trường hợp xuất hiện dấu hiệu đau nhói tim, khó thở khi gắng sức… nên đến bệnh viện kiểm tra để được chẩn đoán phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi