Hội chứng dây chằng khiến người đàn ông đau bụng 4 tháng

Ông Trung, 70 tuổi, đau bụng dai dẳng tưởng bệnh tiêu hóa, khám tại Bệnh viện Tâm Anh phát hiện mắc hội chứng dây chằng cung giữa hiếm gặp.

Ngày 31/1, TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP HCM cho biết ông Trung, ngụ TP HCM, xuất hiện những cơn đau bụng âm ỉ vùng trên rốn và bên trái từ 4 tháng trước.

Ông nghĩ đau dạ dày, tự mua thuốc uống thấy bớt nên không đi khám. Tuy nhiên, cơn đau chỉ giảm một phần nhỏ và âm ỉ dai dẳng. Lúc đầu ông còn chịu được, nhưng dần về sau tần suất dày đặc hơn, đau nặng hơn. Ông đi khám nhiều chuyên khoa như Tiêu hóa, Gan mật tụy, Tiết niệu, Thần kinh…, thực hiện tất cả các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh: siêu âm tổng quát, siêu âm tim, CT bụng, CT lồng ngực, MRI cột sống, nội soi dạ dày – đại tràng… nhưng không phát hiện bất thường. Ông đến Bệnh viện Tâm Anh khám.

Bác sĩ Dũng chia sẻ, triệu chứng đau bụng trên rốn thường là biểu hiện của bệnh lý tiêu hóa (dạ dày, gan mật tụy), nhưng các chẩn đoán cận lâm sàng sinh hóa và hình ảnh học đều không ghi nhận tổn thương những vùng này. Do đó, bác sĩ tiến hành chụp CT bụng có cản quang cho ông Trung, phát hiện một tổn thương duy nhất là hẹp khoảng 85% chỗ xuất phát động mạch thân tạng. Đây là nhánh động mạch lớn cấp máu cho các cơ quan chính trong ổ bụng như gan, lách, dạ dày, thực quản, tụy, tá tràng.

Tổn thương hẹp động mạch thường do xơ vữa mạch máu hẹp từ trong lòng, chèn ép từ bên ngoài, chấn thương, tai nạn hay thủ thuật can thiệp y khoa khác. Ở bệnh nhân này, vị trí hẹp cho thấy không có xơ vữa, không có tiền sử chấn thương hay can thiệp.

Những trường hợp hẹp động mạch thân tạng kèm đau bụng dai dẳng như ông Trung, nguyên nhân thường gặp là động mạch thân tạng bị dây chằng cung giữa chèn ép. Đây là tình trạng bệnh lý rất hiếm gặp, còn gọi là hội chứng dây chằng cung giữa (MALS) hay hội chứng chèn ép động mạch thân tạng, gây chèn ép động mạch thân tạng và các hạch giao cảm thân tạng. Điều này gây ra những cơn đau bụng và làm suy giảm chất lượng cuộc sống người bệnh suốt mấy tháng qua.

BS.CKI Trần Quốc Hoài, khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch, giải thích, lồng ngực và bụng được ngăn cách bởi cơ hoành. Động mạch chủ đi từ lồng ngực qua lỗ động mạch của cơ hoành để xuống bụng và có nhiều nhánh chia ra để cấp máu nuôi cho các cơ quan trong cơ thể. Lỗ động mạch được bao quanh bởi các dây chằng cứng chắc.

Ở người bình thường, dây chằng nằm trên cao, động mạch chủ đi qua dây chằng, xuống dưới bụng rồi mới phân nhánh động mạch thân tạng. Nhưng nếu mắc hội chứng dây chằng cung giữa, động mạch thân tạng bị dây chằng bó chặt gây hẹp, lâu ngày sau chỗ hẹp sẽ phình to dần ra (do dòng máu tăng vận tốc sau chỗ hẹp tạo áp lực lên thành mạch). Ở trường hợp ông Trung, phình sau hẹp có kích thước 7 mm. Nếu không can thiệp sớm, khối phình sẽ tiến triển và vỡ đe dọa tính mạng bệnh nhân.

Bệnh nhân được mổ nội soi bằng cách mở đường trên rốn đưa ống soi vào tiếp cận vùng cơ hoành. Dưới sự hỗ trợ của camera nội soi, ê kip nhìn rõ đoạn mạch bị hẹp và dây chằng bao quanh, nhờ đó cắt bó dây chằng cung giữa để tạo cơ hội cho động mạch thân tạng nở rộng. Sau hai giờ, ca phẫu thuật kết thúc, kích thước động mạch thân tạng trở về gần như bình thường.

Bác sĩ Hoài thông tin, hội chứng dây chằng cung giữa đặc trưng bởi dấu hiệu đau bụng (nhất là sau khi ăn hoặc tập thể dục), buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chướng bụng, sụt cân không rõ nguyên nhân. Bất kỳ ai cũng có thể mắc hội chứng này, kể cả trẻ em. Vì các triệu chứng của bệnh khá mơ hồ nên rất khó chẩn đoán. Thường phải mất một thời gian dài và sau khi tiến hành nhiều biện pháp loại trừ các bệnh lý khác, bác sĩ mới tìm ra bệnh.

Phẫu thuật giải phóng dây chằng cung giữa là biện pháp điều trị duy nhất cho hội chứng MALS. Người bệnh cải thiện triệu chứng ngay sau mổ và cần tái khám định kỳ. Bác sĩ sẽ chỉ định các cận lâm sàng để kiểm tra quá trình phục hồi lưu lượng máu qua động mạch thân tạng, đồng thời xử lý sớm bất thường nếu có.

* Tên nhân vật trong bài đã được thay đổi